FAQ: wat moet in het verplichte participatiereglement voor lokale besturen staan?

Wat zegt het Decreet Lokaal Bestuur over het participatiereglement?

Het Decreet over het Lokaal Bestuur 2019 geeft aan de gemeenten en de openbare centra voor maatschappelijk welzijn de opdracht om inwoners zo veel mogelijk bij het beleid te betrekken. Wettelijk zijn er enkele (beperkte) vereisten. Wel moet elk bestuur een ‘participatiereglement’ opstellen. De bedoeling? Dit laat lokaal maatwerk toe en laat de besturen een eigen participatiebeleid uittekenen. Met andere woorden: elk bestuur krijgt de autonomie om te kiezen hoe participatie verder georganiseerd wordt.

De participatiestandaard van Kortom vzw als bouwsteen voor het participatiereglement

Om elk bestuur op weg te helpen, heeft Kortom vzw werk gemaakt van een aanzet voor het participatiereglement. Deze 'participatiestandaard' kan de basis van het reglement vormen. De verdere uitwerking van het reglement is een ideale gelegenheid om een participatief project uit te stippelen, om zo tot een gedragen document te komen.

Deze participatiestandaard vind je onderaan bij 'Downloads'. 

Een participatiereglement of een participatiestandaard?

Participatie is maatwerk. Een blauwdruk voor een participatief project bestaat niet. Wat bijvoorbeeld goed werkt in een wijk, slaat niet aan in de binnenstad. De rol van de overheid kan anders zijn in elk participatietraject. Toch moet participatie, in welke vorm, en georganiseerd door welke partij ook, op een professionele en kwalitatieve manier gebeuren. Het nieuwe participatiereglement in het decreet lokaal bestuur verzamelt deze uitgangspunten.

Kortom vzw, de vereniging voor overheids- en socialprofitcommunicatie, ziet in dit verplichte reglement kansen voor een gedragen participatiebeleid. Daarom hebben wij de doelen, voorwaarden en spelregels van kwalitatieve participatie in een participatiestandaard gegoten. Deze standaard is de basis van het participatiereglement (deel 1). Elk bestuur krijgt de vrijheid om participatie zelf uit te werken (deel 2). Elk traject moet voldoen aan deze standaard om van vitale participatie te spreken. 

Het volledige document vind je onderaan bij 'Downloads'. 

Hoe kwam deze participatiestandaard tot stand?

We deden een oproep via de Kortomkanalen. Want vele organisaties buigen zich over zo’n reglement: Wat moet erin? Hoe moet het eruit zien? De respons was enorm. Kortom bracht in februari 2019 geëngageerde collega's samen. We puzzelden ideeën, ontwerpen en plannen samen tot een participatiereglement/een participatiestandaard. Samen met stad Harelbeke werkten we de brainstorm verder uit tot één document. 

Voorbeelden van participatiereglementen

Enkele organisaties hebben intussen hun reglement laten goedkeuren. Ook De Wakkere Burger vzw maakte een boeiende inspiratienota over het reglement. VVSG maakte werk van een overzicht van verplichte participatie. Deze documenten en andere inspiratiebronnen vind je onderaan bij 'Downloads'. 

Ook een reglement gemaakt? Geïnspireerd door een document? Stuur het ons op via annebeth@kortom.be. 

Meer weten over participatie of vragen?

Interessante links:

• Vraag in het Vlaams Parlement van Ingrid Pira aan Liesbeth Homans over het recht van burgers om voorstellen en vragen op de agenda van de gemeenteraad te plaatsen: https://www.vlaamsparlement.be/commissies/commissievergaderingen/1308108/verslag/1308483 
• https://www.vvsg.be/bestuur/politiek-bestuur/participatie 
• https://beleidsplanning.socius.be/
• https://k-s.be/inspraak-participatie
• https://www.dewakkereburger.be/nl/kenniscentrum
• http://www.participatiewijzer.nl/De-Participatiewijzer
• http://www.participatiewijzer.nl/De-Participatiewijzer/Databank-methoden
• Artikel over praktijken in Menen en Herentals over een nieuwe aanpak van de adviesraden in Lokaal (januari 2020) van VVSG: https://www.vvsg.be/kennisitem/vvsg/de-adviesraden-heruitgevonden 

Heb je opmerkingen over het participatiereglement? Deel jouw idee in het document in onze Google Drive. 

Vragen over het reglement of participatie? Via ons kan je zeker in contact komen met organisaties, collega’s en/of experten die werken aan participatie. Stel je vraag via annebeth@kortom.be of 050 31 14 31. We helpen je graag op weg.